SIBO nedir?
SIBO, İngilizce adıyla “Small Intestinal Bacterial Overgrowth” yani ince bağırsakta bakteri çoğalması demektir. Normalde sindirim bakterilerinin büyük çoğunluğu kalın bağırsakta yaşar. Ama bazı koşullarda bu bakteriler yanlışlıkla ince bağırsağa geçer ve burada aşırı çoğalır.
İnce bağırsak, emilim yapılan yerdir. Buraya giren bakteriler, gıdalarla birlikte gelen karbonhidratları fermente ederek aşırı gaz, toksin ve asit üretir. Bu da şişkinlik, kramp, hazımsızlık ve bağırsak ritminde bozulmalara neden olur. (Mayo Clinic, 2022)
Belirtiler neler?
SIBO çok çeşitli belirtiler verir. En yaygın olanları:
– Yemekten hemen sonra şişkinlik. (Özellikle karbonhidratla)
– Ağız kokusu.
– Geğirme + karında su kabarcığı gibi sesler.
– Gün içinde değişen ishal/kabızlık döngüsü.
– Beslenmeye rağmen zayıflayamama.
– Demir, B12, D vitamini eksiklikleri.
– Ciltte sivilce, kaşıntı, döküntü.
En tipik işaret: Sabah kalktığınızda düz olan karnın, kahvaltıdan sonra hızla balon gibi şişmesi.
Nasıl teşhis konur?
SIBO teşhisi, hidrojen ve metan gazı ölçümü yapılan nefes testleriyle konur.
Nefes testi öncesi uymanız gereken 6 kural
1. Testten 12 saat önce aç kalın.
2. 24 saat önceden lifli gıdaları kesin.
3. Antibiyotik, antasit ve probiyotikleri 1 hafta önceden bırakın.
4. Test sabahı sadece su için.
5. Sigara ve sakız yasak.
6. Test sırasında konuşmayın, oturarak bekleyin.
Kurallar ihlal edilirse test yanlış pozitif verebilir.
(Monash University SIBO Protocol, 2023)
Kimler risk altında?
– İrritabl bağırsak sendromu (IBS) olanlar.
– Gastrit, reflü için uzun süreli PPI (mide asidi baskılayıcı) ilaç kullananlar.
– Diyabet hastaları. (Özellikle tip 2)
– Tiroit hastaları. (Hipotiroidi)
– Romatizmal hastalıklar. (özellikle sistemik lupus, skleroderma)
– Geçirilmiş bağırsak ameliyatı olanlar.
– Aşırı stres + düşük mide asidi olanlar. (Cleveland Clinic, 2023)
Tedavi nasıl olur?
Tedavi kişiye göre değişmekle birlikte genel adımlar şunlardır:
1 Beslenme düzenlemesi: FODMAP diyeti
2 Antimikrobiyal tedavi: Rifaximin gibi hedefe yönelik antibiyotikler
3 Bağırsak hareketliliğini artırıcı ajanlar.
4Probiyotik desteği (bazı türlerde faydalı olabilir, bazılarında zarar verir)
5 Stres yönetimi ve mide asidi destekleri (örneğin betain HCl)
(Gastroenterology & Hepatology, 2024)
Bugün deneyebileceğiniz 3 şey
1 Düşük FODMAP kahvaltı tarifi
– 1 adet haşlanmış yumurta
– 1 dilim glutensiz ekmek
– 1/2 avokado
– 1 yemek kaşığı zeytinyağı
– 1 fincan zencefil çayı (Monash University, 2023)
2 Öğün sırasını değiştirin
Karbonhidrat en sona bırakıldığında glukoz salınımı yavaşlar, bağırsakta fermantasyon riski azalır.
3 10 dakika sağ yana yatma
Yemekten sonra 10 dakika sağ tarafınıza doğru uzanmak, mide boşalmasını hızlandırır ve bakterilerin yukarı doğru ilerlemesini engeller. (Clinical Gastroenterology Reports, 2023)
SIBO dostu 5 gıda/ 5 tehlike
Tüketin:
– Kabak n Salatalık
– Yumurta n Zeytinyağı
– Zencefil
Kaçının:
– Soğan & sarımsak
– Fasulye, nohut
– Elma, armut
– Süt ve yoğurt
– Kepekli ekmek
Bu liste “düşük FODMAP” diyetine göre hazırlanmıştır. Kalıcı değildir, tedavi sürecine özgüdür. (Mayo Clinic, 2023)
YARIN
– Probiyotik mi, Prebiyotik mi, Postbiyotik mi?
– Yoğurt mu içelim, kapsül mü alalım?
– Etiketinde “probiyotik” yazan her ürün işe yarar mı?
– Takviye alırken en çok yapılan 5 hata ne?
